کفچه نوک

نام : کفچه نوک / منقار قاشقی

نام علمی : Platalea Ieucorodia

نام انگلیسی:  Spoonbill   

 

گروهی از پرندگان بزرگ آبزی و پا دراز از راستهٔ لک ‌لک‌ سانان می‌باشند که منقاری بزرگ، صاف و کفگیر مانند داشته و در آب‌های کم عمق به جستجوی غذا می‌پردازد.

این پرنده، حدود هشتاد و پنج  سانتیمتر طول دارد نوارپهن زرد کمرنگی روی سینه اش دیده می شود که تا پشت بدن امتداد دارد. منقار و پاهایش سیاه رنگ بوده و برنوک منقار کفگیر مانندش لکه ی زرد رنگی پدیدار می شود که تا پس سر امتداد دارد. گله های این پرنده در یک خط پرواز می کنند.

این پرندگان آب شیرین را به آب شور ترجیح می‌دهند اما در هر دو محیط آبی دیده می‌شون

بیشتر کفچه‌نوک‌ها آشیانهٔ خود را بر روی درختان و یا نیزارها و معمولاً در کنار لک ‌لک‌های گرمسیری و حواصیل‌ها می‌سازند. این پرندگان در هر فصل جفت‌گیری تنها یک جفت را برای خود انتخاب کرده و با آن می‌مانند. پرندهٔ نر مواد لازم از قبیل نی و شاخه را برای ساخت آشیانه فراهم می‌آورد و پرندهٔ ماده با استفاده از آنان آشیانه‌ای بزرگ می‌سازد که شکل آن با توجه به گونه‌ٔ کفچه‌نوک تفاوت دارد. پرندهٔ ماده به هنگام تخم‌گذاری سه تخم سفید و بیضی شکل که پوسته‌شان صاف می‌باشد را در لانه می‌گذارد. سپس هر دو پرندهٔ نر و ماده به نوبت بر روی آنها می‌نشینند. جوجه‌ها به فاصله‌های زمانی مختلف از یکدیگر از داخل تخم‌ها خارج می‌شوند.

این پرنده د رمناطق آبی کم عمق، نیزارهای باتلاقی، خورها، دریاچه ها و به صورت گروهی در جزایر به سر برده و روی درختان یا درون نیزارها تولید مثل می کند. در ایران نسبتا فراوان است.

چک سیبری

نام : چک

نام انگلیسی: stonechat

نام لاتین: saxicola torquata

 

چک سیبری (چک آسیایی) حدود دوازده و نیم سانتی‌متر است؛ پرنده نر سر و گلوی سیاه مشخصی با نیم طوق پهن و سفید و نوار بالی سفید و باریک دارد . سطح پشتی آن تیره‌ رنگ با لکه‌های سفید روی دمگاه و سطح شکمی آن بلوطی پر‌رنگ است که در ناحیه شکم به نخودی می گراید ، پروبال پاییزی آن قهوه‌ای‌تر و تیره‌تر است . ماده و نابالغ این پرنده سطح پشتی قهوه‌ای با رگه‌های سیاه دارند و روی دمگاهشان اثری از رنگ سفید دیده نمی شود ولی علائم سیاه‌رنگی روی گلو دارند . معمولا در بالای بوته‌ها و روی سیم‌های تلگراف می نشیند و در این حالت مرتبا بال‌ها و دم خود را تکان می دهد ، پروازش در ارتفاع کم و توام با تکان‌های خاصی‌ است.

چک سیبری (چک آسیایی) در مناطق باز نیمه کشاورزی یا بیشه زارها به صورت عبوری، در هر جا که بوته ای باشد به سر برده و روی زمین درون پوشش گیاهی آشیانه می سازد. چک پرنده ای نیمه مهاجر و فراوان است.

کمر کولی بزرگ

نام : کمر کولی بزرگ

نام علمی : Sitta Tephronata

نام انگلیسی: Eastern Rock Nuthatch   

 

این پرنده حدود 16 سانتی متر طول دارد دارای سر بزرگ، منقار قوی، پاهای کوتاه با پنجه های بلند و بالهای نسبتا بلند و نوک تیز است سینه آن سفید‌ و رنگ  پهلو هایش خرمائی می باشد نوار سیاه ناحیه چشم آن تا کنار گردن ادامه پیدا می کند .در دره های صخره ای و تنگ، حاشیه های نیمه بیابان و گاهی دارای درختان پراکنده، به سر برده و آشیانه  اش را به زیبایی با جمع آوری خاک صمغ گیاهان و بزاق خودهمانند یک قیف مخروطی شکل بر روی دیواره ها و بر سطح صخره ها، به صورت آویزان ا زگل می سازد و سوراخی بالای آن ایجاد می کند. در ایران، بومی و فراوان است. این پرنده از حشرات و عنکبوت ها در تابستان و از حلزون ها و دانه های گیاهان در زمستان تغذیه می کند، در جهت بالا و پایین حرکت می کند. تک زی بوده و نر و ماده آن هم شکل هستند.

دم جنبانک ابلق

نام : دم جنبانک ابلق

نام علمی : Motacilla alba

نام انگلیسی : White wagtail

 

پرنده ای است کوچک از خانواده دم جنبانک ها که بدنی باریک و پاهای بلند وسیاهی دارد. اغلب در کنار آب با پرش های کوتاه و راه رفتن و دویدن روی زمین دم خود را دائما بالا و پائین می کند و به وسیله طرح سیاه و سفید پر وبالش در تمام فصول از دیگر دم جنبانک ها قابل تشخیص می باشد. سطح پشتیش خاکستری تیره و تارکش سیاه است پیشانی و صورتش سفید و لکه سیاه بزرگی زیر منقار سیاه تا زیرگلو وناحیه سینه اش دیده می شود. شکمش سفید می باشد که در انتها و همراه با پوشپرهای زیرین دمگاهش خاکستری است. دمش بلند و سیاه است و پرهای کناری سفید مشخصی دارد. ماده ها در سطح پشتی خاکستری رنگ‌ترند و سیاهی سر و سینه آنها از پرنده‌های نر کمتر است. پرنده‌های نابالغ ؛ سیاهی خیلی کمتری دارند و بطور کلی خاکستری و سفید می باشند . از حشرات ، عنکبوت‌ها ، نرم‌تنان و بعضی مواد گیاهی تغذیه می کنند و طول آن حدود 18 سانتی متر می باشد.

عقاب صحرایی

نام: عقاب صحرایی

نام علمی : Aquila Nipalensis

نام انگلیسی:  Steppe Eagle   

پرنده شکاری نسبتا بزرگی است با سینه ای پهن و پر و بالی به رنگ قهوه ای، که دارای طیف وسیعی از تنوع در رنگ بال و پر است (قهوه ای تیره تا روشن). رنگ پرهای پشتی و نیز پرهای سر و گردن کمی تیره تر از پرهای بال و سطح شکمی می باشد. شاهپرهای اولیه اش سیاه رنگ هستند و بقیه پرهای بالش به رنگ قهوه ای می باشند. یک نوار طولی سفید در مرز بین شاهپرهای اولیه وثانویه با پرهای بال وجود دارد که در حال پرواز بیشتر نمایان است. منقار زرد رنگ نسبتا بزرگی دارد که نوک منقارش سیاه است و خط زرد رنگ انتهای منقارش تا زیر چشم امتداد می یابد. دمش به رنگ قهوه ای تیره و زیر دم سفید مایل به خاکستری هستند. پرنده ماده کمی از پرنده نر بزرگتر است و بین یک تا سه تخم می گذارد. پرنده نابالغ قهوه ای کمرنگ است که دارای نوارهای سفید مشخص در زیر بال ها است طول این پرنده حدود 65 تا 80 سانتی متر و وسعت بال در حدود۱۸۰ تا ۲۰۰ سانتی متر می باشد غذای خود را از پستانداران کوچک مانند خرگوشها، پرندگان و جوندگان فراهم می کند. از مردارهای تازه نیز تغذیه می کند.

سسک سر دودی

نام: سسک سر دودی

نام علمی : Sylvia mystacea

نام انگلیسی : Menetries's Warbler

 

پرنده‌ایست پر جنب و جوش و پر سر و صدا که اغلب در بین بوته‌های کوتاه پنهان می شود و غالبا دمش را به اطراف یا بالا و پایین تکان می دهد، در حال پرواز دم خود را بالا می گیرد. معمولا خود را از انظار پنهان نگاه می دارد . سطح پشتی قهوه‌ای مایل به خاکستری و دم گرد تقریبا سیاه با شاهپرهای کناری سفید و مشخص دارد سطح شکمی آنها تقریبا سفید است که در پرنده نر مایل به صورتی می باشد و در پرنده ماده در سینه و پهلو‌ها اثری از رنگ نخودی دارد. هر دو جنس چشمانی به رنگ قرمز تیره با حلقه چشمی زرد دارند در پرنده ماده این رنگ صورتی و پاها قرمز گوشتی است.

اندازه سسک سر دودی حدود 12 سانتی‌متر است. شبیه سسک چشم سفید است اما کوچکتر و با دمی کوتاه تر است.

این پرنده در مناطق بوته زار با بوته های خاردار در حاشیه ی رودخانه ها و مناطق مخروبه به سر می برد و در بوته های متراکم آشیانه می سازد.در ایران، به طور کلی، تابستان ها فراوان و زمستان ها، به تعداد اندک در سواحل جنوبی دیده می شود.

عمدتا از حشرات تغذیه می کند، گاهی از مهره داران کوچک و نیز از میوه ها و دانه ها غذای خود را تامین می کند.

چکچک دشتی

نام : چکچک دشتی

نام علمی:Oenanthe isabellina

نام انگلیسی:Isabelline Wheatear

 

این پرنده با ظاهر خاکی کمرنگ و یکدست  مشخص می شود . پوشپرهای گوش آن تیره رنگ نیست ، بزرگی سر و منقارش جلب توجه می کند .سیاهی دم آن خیلی پررنگ نیست ، به طرز خاصی می دود و دمش را با قدرت بالا و پایین می برد. دمش اندکی کوتاه است و به صورت راست می نشیند. نر و ماده همشکل هستند و به واسطه شاهپر سفید سرشانه، که به داخل بال های بزرگ شنی رفته و تضاد اندکی با روی تنه دارد، تشخیص داده می شوند. دمگاهش سفید باریک و اغلب نوار انتهایی دم پهن تر و سیاه است. هنگامی که پرواز می کند زیر بال ها و محل اتصال بالها به بدن نخودی سفید است. نوار ابرویی پهن تر و در جلو چشم سفید تر است. اغلب دویده و دمش را با قدرت بالا و پایین می‌برد. اندازه چکچک دشتی 16 سانتی متر است.

در تابستان، در مناطق لم یزرع، زمین‌های پوشیده از علف، واستپ‌ها به سر می‌برد و در زمستان به صورت مهاجر عبوری درکشتزارها دیده می‌شود. این پرنده در سوراخ دیوارهٔ کنار رودخانه، یا دیوارها آشیانه می‌سازد. در ایران، چکچک دشتی نیمه مهاجر است و به تعداد فراوان دیده می‌شود.

عمدتا از حشراتی مانند ملخ، سوسک، سنجاقک ، پروانه ، زنبور، و عنکبوت تغذیه می کند و همچنین از کرم ها و دانه ها به عنوان مکمل رژیم غذائی استفاده می کند.

بوتیمار کوچک

نام: بوتیمار کوچک

نام علمی:Ixobrychus minutus

نام انگلیسی:Little Bittern

 

جزء حواصیل های خیلی کوچک است  حدود ۳۳-۳۸ سانتی متر طول دارد. این پرنده یک گونه کوچک همراه با گردنی کوتاه ، نوکی نسبتا بلند با سطح شکمی نخودی رنگ است. در نرها پشت و تاج سر و بال ها سیاه می باشد و بر روی هر بال رگه های بزرگ سفید دیده می شود . ماده‌ها دارای پشت قهوه ای و بال هایی با رگه های نخودی تیره هستند.  منقار هر دو جنس زرد رنگ است و در فصل زاد و ولد قاعده آن قرمز می شود ، و پا ها سبز رنگ است. پرنده نا بالغ به طور کلی قهوه ای و رگه رگه می باشد. پرواز این پرنده معمولا در ارتفاع خیلی کم و توام با بال زدن های سریع است. در پرواز پوشپرهای کمرنگ بال با رنگ تیره بالها و پشت تضاد قابل توجهی نشان می دهد . به طورعمده در نورکم غروب و صبح خیلی زود فعال است. بوتیمار کوچک در میان نیزارها زاد و ولد می کند. آشیانه آن بین بوته هایی از نی های به هم با فته شده است، و ۴-۸ تخم می گذارد. دیدن آن بسیار سخت است ، زیرا خود را از انظار مخفی می کند . غذای بوتیمار کوچک ، حشره ها ، ماهی ها و دوزیستان می باشد.

کبک

نام: کبک

نام علمی : Alectoris chukarpartridge

نام انگلیسی:  chukar partridge

کبک پرنده ای است زیبا و خوش خوان که در طبیعت، در دامنه کوهها و شیب های کوهستانی، صخره ها و تپه ماهور ها زندگی میکند. به هنگام احساس خطر، از کوهها به سرعت بالا می رود و معمولا این کار را به پرواز ترجیح میدهد. گوشت این پرنده بسیار خوشمزه و به لحاظ ارزش غذایی نسبت به دیگر طیور از موقعیت ممتازی برخوردار است.

این پرنده معمولا دارای پوششی با پرهای خاکستری است و گلولی نخودی رنگ با نوار حاشیه های پهن سیاه بوده و از زیر شکم و پهلو ها خالهای کشیده زیبایی به چشم می خورد. پاها و منقارش سرخ رنگ است و نر و ماده لحاظ شکل ظاهری تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند. کبک نر به طور عمومی بزرگتر از ماده میشود، در حالی که سر ماده بیضی شکل میباشد، سر کبک نر گرد است .هم کبک ماده و هم نر در پشت پاها بر آمدگی شبیه میخ دارند که در نرها برآمدگی بزرگتر میباشد.

وزن این پرنده زیبا از پانصد و ده تا ششصد و هشتاد گرم با متوسط پانصد و نود و پنج گرم است

در زیستگاه طبیعی این پرنده, رنگ آن بسته به موقعیت جغرافیایی منطقه متغیر است. رنگ پرندگان مناطق خشک تر, بیشتر متمایل به خاکستری و سفید است.

کبک ها تک همسر هستند. نرها با نشان دادن تمایل خود به ماده با کج کردن سر و باز کردن بالها و نمایش آنها در اواخر اسفند اقدام به جفت گیری می کنند. هنگام خشکسالی و کمبود غذا, عمل تولید مثل ممکن است محدود به چند پرنده شود. نرها از ماده ها در مقابل نرهای دیگر محافظت می کنند.

کبک معمولا از گیاهان شامل علفها و دانه های آنها, برگ گیاهان و میوه بوته ها بر اساس فراوانی و دسترسی فصلی تغذیه می کنند.

سنگ چشم سر حنایی (سنگ چشم کله سرخ)

سنگ چشم سر حنایی (سنگ چشم کله سرخ)

نام علمی:Lanius senator

نام انگلیسی:Woodchat Shrike

در فضای باز و خشک ، زیتون‌زارها ، باغهای میوه و زمینهای غیرمحصور بوته‌زار و گاهی در جنگل دیده می شود ، روی درختان به هر اندازه که باشند ، آشیانه می سازند . سنگ چشم کله سرخ پرنده ای است که تابستانها نسبتا فراوان است و به صورت مهاجر عبوری نیز ممکن است در همه جای ایران دیده شود . این پرنده حدود هژده سانتیمتر طول دارد تارک و پس سر به نحو مشخصی قرمز قهوه ای (حنایی تیره) است و نوار چشمی پهن و سیاهی پیشانی را در بر گرفته و تا پایین گلو امتداد دارد . چانه، گلو، زیرتنه و زیر دم سفید مایل به نخودی و شاهپرهای دم از مرکز به طرف کنار کوچکتر شده، اما دم مستطیلی شکل و نسبتا بلند است . پرنده ی ماده که کمرنگ تر با رنگ سفید و نخودی بیشتر در قاعده ی منقار و قسمت پایین دمگاه و اندکی از پشت خاکستری تر دیده می شود. پرنده ی جوان، در اولین زمستان، شبیه سنگ چشم پشت سرخ، اما روتنه اندکی خاکستری قهوه ای است.